Column: Tom de Haan

Columns

12 sep

Geschreven door Redactie Haerlems Bodem

Tom de Haan, stadsdominee van Haarlem en een man met een missie. Door God naar Haarlem gestuurd om ons te bekeren, of met een boodschap van meer aardse betekenis? Haerlems Bodem heeft in iedergeval sympathie voor de manier waarop hij deze missie uitvoert. Creatief, open en eigentijds. Maandelijks verblijdt hij ons met een stukje visie.

Huis van Waarden 12 september 16.30uur Bavo

“Geloof in wonderen, maar reken er niet op.”

Wie weet waar een wonder begint? En waar houdt een wonder op? Of gaat het in deze spreuk eigenlijk niet om ‘wonderen’, maar meer over ‘geloven’ en ‘rekenen’?

Ik herinner me een wonderverhaal op Discovery Channel of National Geographic – dat weet ik even niet meer – maar het ging zo: Drie mannen zitten in een jeep in de woestijn, op een dagreis van de bewoonde wereld. Dan begeeft de auto het. Pech. Geen ANWB in de buurt, maar ook missen ze een passende sleutel om de auto te kunnen repareren. Na een dag prutsen, als de watervoorraad op raakt, stoot één van hen daar midden in de woestijn met zijn voet tegen iets hards in het zand: het blijkt de sleutel die ze nodig hebben. Het is hun redding.

Discovery Channel houdt van wonderen, maar wel op een wetenschappelijke manier. Waarom was dit volgens hen nu écht een wonder? Omdat als je er statistisch naar kijkt, de kans zó klein is dat dáár in het zand, precies zo’n sleutel ligt, die ook nog toevallig wordt gevonden, dat je zelfs als wetenschapper wel móet zeggen dat dit een wonder is. Kortom: als je gaat rekenen, kom je er vanzelf op uit, dat dit een wonder moet zijn.

Sterk verhaal natuurlijk. Volgens mij is het echt gebeurd. Maar misschien geloof jij er niets van. Dat heb je met wonderen. Ze zijn ongelooflijk. Toch was dat bewijs van een wonder voor mij als kijker niet het belangrijkste. Het raakte me, dat door dat rekenverhaal iets veel belangrijkers werd gemist: Die statistische kijk op het verhaal, doet helemaal geen recht aan de ongelooflijke ervaring die die drie mannen hebben gehad.

Stelt je de wanhoop van hen voor. Zo’n uitzichtloze situatie en de paniek die je op dat moment moet hebben, terwijl je je hoofd probeert koel te houden. Je bent verloren en gaat al afscheid nemen van het leven. En op dát moment, in alle stilte, vind je iets: het beste dat je ooit had kunnen denken, terwijl je er niet eens op zoek naar was. Alsof die sleutel hén vond.

Het wonder, gaat altijd samen met een gevoel, dat er op jou iets afkomt. Iets dat voor jou als ‘vinder’ of ‘ontvanger’ onverwacht een toekomst opent die er nog niet eerder zichtbaar was. Want uitzichtloosheid komt echt niet alleen in de woestijn voor als je autopech hebt. Ook hier in Haarlem kun je je voelen alsof je midden in de woestijn reddeloos verloren bent. Alleen en met de dood als beste optie.

Waarom was er géén wonder hier in Haarlem voor Joost Zwagerman? Waarom is zijn leven niet gered? Waarom lopen er maar liefst 400.000 mensen in Nederland rond die zelfmoord overwegen? Waarom geen wonder voor 100.000 mensen die ook echt een poging tot zelfmoord doen? Waarom geen wonder voor de twee procent die daar in slaagt?
Rare getallen. De dood is blijkbaar prima te berekenen. En zelfs redelijk in te plannen: morgen wil ik dood… dat kan met de dood.

Maar met het leven niet. Leven is geloven, en niet te berekenen. Ieder leven, van jou en mij, begint met een wonder en blijft in leven dankzij al die wondertjes die ons tegemoet komen. Dankzij alles waar we ons aan ‘stoten’, zoals die voet tegen die sleutel in het zand van de woestijn, om vervolgens van onschatbare waarde te blijken: de lucht in onze longen of ontmoetingen met anderen die ons leven veranderen en vernieuwen. Het leven zelf wordt met wonderen gevoed.

Daar moet je in geloven, zou ik willen zeggen. Zonder dat dat een opdracht kan zijn. Zonder dat ik garanties kan geven. Want zoveel mensen verlangen naar de dood, omdat ze door de bodem van hun hoop en geloof zijn gezakt en uitgeput zijn van het lange gevecht om toch iets van het leven te blijven verwachten.

Daarom moet ik het anders zeggen: ik wens iedereen toe, om in het leven als wonder te kunnen geloven. Want ook al zeggen je berekeningen en statistieken dat je kansloos bent; opstaan en uit bed komen, lukt alleen als je toch íets durft te hopen, íets durft te verwachten van de dag die komt. Ookal word je diezelfde dag voor de zoveelste keer weer teleurgesteld. Kinderen geven ons daarin het goede voorbeeld. En zelfs de stroom vluchtelingen met wie we deze maanden zoveel medelijden hebben, getuigt in zichzelf van een ongekende levensmoed en een ongekende hoop op een nieuw leven van die duizenden mensen.

Geloof is zoveel groter dan dat cliché beeld van een christelijk geloof in een God met een baard op de wolken, die al dan niet z’n vingers uitsteekt om de mensheid te helpen. En natuurlijk mag je rekenen, meten en wegen met alles wat aan mogelijkheden binnen je bereik ligt. Maar geloof, hoop en liefde heb je nodig om om te gaan met alles dat buiten jouw controle ligt. En dat is welbeschouwd bijna alles wat écht van waarde is in ons leven.

Geloof dus! In wonderen. Maar reken er niet op.

Tom de Haan

Meer horen van Tom de Haan, volg hem via Twitter.