Tom de Haan: Een rationeel Pasen
Tom de Haan, stadsdominee van Haarlem en een man met een missie. Door God naar Haarlem gestuurd om ons te bekeren, of met een boodschap van meer aardse betekenis? Haerlems Bodem heeft in ieder geval sympathie voor de manier waarop hij deze missie uitvoert. Creatief, open en eigentijds. Maandelijks verblijdt hij ons met een stukje visie.
Wie in wonderen gelooft, is achterlijk. Zelf wil ik liever niet achterlijk zijn en dus heb ik grote moeite om in wonderen te geloven. Totdat ik de schrijver G.K. Chesterton las. Hij is je misschien bekend van de detectiveserie Father Brown. Chesterton schreef al in 1907 in een heel ander boekje ‘Orthodoxie’, dat het puur rationeel is om in wonderen te geloven.
Ons verstand, zegt hij, doet niks anders dan dingen die we zien aan elkaar verbinden. Als we honderd keer een appel omlaag hebben zien vallen, zegt ons verstand dat ‘ie de eerstvolgende keer ook wel omlaag zal vallen en niet omhoog. Alleen is daar volgens Chesterton niets rationeels aan en de meeste grote filosofen zijn dat met hem eens. Het lijkt de beperking van ons dierbare verstand te zijn, dat het de hele werkelijkheid in dit soort voorspelbare logische blokjes moet indelen.
DE WERELD ZOU EEN EXPLOSIE VAN WONDEREN VOOR ONS ZIJN: GRAS BESLUIT ELKE KEER LEKKER ZACHT TE ZIJN VOOR ONZE VOETEN – MAAR IS SPIJKERHARD ALS WE EVEN NIET KIJKEN.
Alleen heeft ons dat, naast alle fantastische vooruitgang, wel beroofd van onze kinderlijke verwondering. Als wonder boven wonder, morgen voor ons allemaal de zon weer opkomt, denken we zonder uitzondering: niks geen wonder, die zon, dat onmisbare maar domme ding is gevangen in zijn eigen regelmaat. Het kan niet anders dan dat het morgen hetzelfde is. Dit zouden we op Paasmorgen eens anders moeten proberen te zien. We gaan het voor wie wil om 6.30 uur oefenen op de begraafplaats aan de Kleverlaan. Een beetje zoals Copernicus ooit ontdekte: Dat met die zon hè? Het zit allemaal heel anders dan we denken.
Want wat nu als de zon wel anders kan? Dus wat als de dingen om ons heen er door een wonderlijke oorzaak die we niet kennen elke keer gewoon weer voor kiezen om precies aan onze verwachtingen te voldoen? Dan is het wonder niet de uitzondering, maar de regel, en dat ontelbare keren per dag. De wereld zou een explosie van wonderen voor ons zijn: gras besluit elke keer lekker zacht te zijn voor onze voeten – maar is spijkerhard als we even niet kijken. Water haalt standaard het geintje met ons uit ons er in te laten vallen – waar we er ook prima overheen zouden kunnen lopen. Hooguit de wind heeft nooit vast besloten welke indruk zij op ons wil maken.
Zou ik liever niet zo niet naar de wereld kijken? Ja, eigenlijk wel. Chesterton besluit daarom dat het rationeler is om in wonderen te geloven, dan dat het is om wonderen op rationele gronden tot onmogelijkheid te verklaren.
Disclaimer: Dit betekent niet dat het verstandiger is om op een wonderbaarlijke genezing te hopen dan naar de dokter te gaan. Het betekent niet dat we onze handjes niet uit de mouwen moeten steken. Het betekent wél dat de wereld die we met ons kille denken zielloos gemaakt hebben, bruist van wonderen. We kijken alleen niet goed. De tragedie en pijn die de media vullen en die soms ook momenten in ons leven vullen, zijn en blijven heftig en triest. Toch zijn het uitzonderingen op de regel van alle wonderen die het leven vullen met moois en goeds.
Zelfs de teleurstelling dat koptische christenen in Egypte niet door een wonder gespaard zijn voor een bomaanslag, of dat een wonder niet de slachtoffers van de aanslag in Stockholm heeft voorkomen, is uiteindelijk geen argument tégen de alomtegenwoordige wonderlijkheid in onze wereld die door geen journaal in beeld gebracht zou kunnen worden. Het gaat er om of wij het kunnen zien. Laat dus op die manier de dood ons juist meer en meer doen geloven in de opstanding. Dat is het verhaal dat we al bijna 2000 jaar aan elkaar door geven. Dus er zal wel wijsheid in zitten.
Zalig Pasen.
Tekst
OOK LEUK
Moedige Haarlemmers: Kenau en Ripperda. Redacteur Marwa vraagt zich af wat zij hebben betekend voor Haerlems Bodem?