Platenzaak North End 50 jaar, maar nog lang niet oud
Het is vrijdagmiddag rond borreltijd als we North End binnenstappen. Eigenaar Onno Blomsteel staat op zijn vertrouwde stek achter de toonbank. Er zijn twee klanten in de winkel die rustig door de bakken met vinyl struinen. Er staat muziek op; een playlist van allerlei artiesten. De platenwinkel oogt licht, overzichtelijk en opgeruimd. We zijn hier omdat de North End op 22 april van dit jaar vijftig jaar bestaat. “We kunnen wel even achter zitten, dan hou ik van daaruit wel een schuin oog op de winkel,” zegt Onno. We trekken een biertje open, het is immers vrijdag, en hij zakt wat achterover in z’n stoel: “Zo, wat wil je van mij weten?”
Het begin
“50 jaar geleden was ik dus nog niet eens op deze aardbol,” steekt Onno van wal. “Bert Buter is begonnen in 1967, aan de zijkant hier,” terwijl hij naar de linkerkant wijst. Hij vertelt dat dit de derde locatie is waar de winkel nu is gehuisvest, maar wel allemaal binnen een straal van 100 meter en altijd al in Haarlem Noord. Sinds 2005 zit de winkel op zijn huidige locatie, aan het Marsmanplein. “Bert is begonnen uit liefde voor The Beatles. 1964 en 1965 waren natuurlijk dé jaren dat de band wel twee platen per jaar uitbracht. Bert begon gewoon. Geen plan, geen risico-inventarisatie, niet te lang over nagedacht: gewoon aanmelden bij de Kamer van Koophandel en gaan. Naast muziek had Bert een passie voor voetbal en er was een club in Engeland, Preston North End. Toen hij een naam voor zijn platenzaak zocht dacht hij: ‘Ik zit hier in het noorden, aan het einde van Haarlem’ en zo ontstond de naam North End.”
Gouden tijd
Het is duidelijk: ons lijstje van tevoren bedachte vragen kunnen we wel weer opvouwen, Onno vertelt wel. Bert begint in april en 1 juni van dat jaar kwam Sgt. Pepper van The Beatles uit. Dat is natuurlijk een mijlpaal geweest voor de hele popindustrie.
MET IN DATZELFDE JAAR BELANGRIJKE PLATEN VAN DE VELVET UNDERGROUND, THE DOORS, MARVIN GAY EN VELE ANDEREN WAS HET VOLGENS ONNO’S ZEGGEN “HET ALLERBESTE JAAR OOIT OM EEN PLATENZAAK TE BEGINNEN”.
Bert had goede contacten in Engeland, hij ging er een paar keer per jaar heen (ook voor de voetballerij) en nam vanuit daar mee wat hot was of waarvan hij dacht dat het wat ging worden. Die muziek verkocht hij dan, een paar maanden voordat het hier uit kwam. Onno: “In deze tijd is het natuurlijk ondenkbaar, nu is het één druk op de knop en de hele wereld heeft het, maar toen had hij als eerste de nieuwste exemplaren. Al gauw was dat via mond tot mond reclame bij meerdere mensen bekend en kwamen DJ’s op vrijdagmiddag plaatjes bij hem scoren.” Handiger werd het toen op enig moment in Katwijk een importeur startte met specialisatie import Engeland/USA.
Daarna kwam de gouden tijd van de jaren 70; Eric Clapton, The Kinks, The Who. Door Radio Veronica en het fenomeen TOP 40 werd die muziek ook hier in Nederland steeds meer bekend. Voor die tijd was het vooral Nederlands- en Duitstalig en orkesten als James Last, die grote oplagen telden. In de jaren 70/80 was ook de oliecrisis en de LP’s werden steeds dunner. Daarnaast werden er veel te veel exemplaren gedrukt van één matrijs, waardoor de kwaliteit steeds slechter werd: hierdoor klonk het allemaal niet zo mooi meer. En toen was daar in 1981 Philips met de CD. Dat was toch iets wat nieuw was, in het begin heel duur en weinig mensen hadden een CD-speler. “Toch is Bert er voorzichtig mee begonnen,” vervolgt Onno. “Eerst een klein bakje in de winkel en daarna steeds meer. Uiteindelijk ging de LP er langzaam uit en nam de CD het over. Dat heeft het natuurlijk heel goed gedaan. Van begin jaren 90 tot 2005 was dat wat over de toonbank ging. Ik weet nog wel een nachtverkoop met een nieuwe CD van Marco Borsato, verkochten we 146 CD’s. Mensen namen er gerust drie mee, één voor moeder en een voor opa en één voor zichzelf. Financieel een prima tijd.”
Noodzaak
Vanaf 2005 werd het ondernemen een stuk zwaarder. Door internet en streamen kon een ieder overal aan muziek komen en leek de platenzaak steeds minder ‘nodig’. Als een wonder kwam gelukkig vijf jaar geleden vinyl weer helemaal terug. Dit mede ook door Record Store Day. “Ik weet nog dat ik gebeld werd of ik mee wilde doen,” vertelt Onno glimlachend. “Het was financieel moeilijk in die tijd dus ik wilde alles aangrijpen. Ik kreeg een lijstje met namen waarop ik kon aangeven wat ik op vinyl wilde hebben en ik kende de helft gewoon niet. Voor alle duidelijkheid: toen was dat vinyl nog helemaal niet hot hè?! Dus ik bestelde heel voorzichtig van wat plaatjes één, hooguit twee exemplaren. Ik had ongeveer 30 plaatjes ingekocht voor, laten we zeggen, in totaal 500 euro. Er waren zes winkels die meededen door het hele land. En ik kom hier aan op de zaterdagochtend van Record Store Day en staan er 15 man voor m’n deur. Ik wist niet wat me overkwam. Ik doe de voordeur open en binnen een kwartier ben ik voor twee derde van m’n platen heen. En de klanten maar vragen: ‘Heb je die niet? En die dan?’ Het enige dat ik kon zeggen was: ‘Joh vriend, ik ken het niet eens! Wat is het?’. Maar op dat moment had ik wel gelijk door dat dit heel wat anders was. Dit waren liefhebbers; het ging om de hoes, de kleur van het vinyl, genummerde exemplaren, limited editions. Het ging ineens niet meer om het goedkoopste maar om de kwaliteit en de liefde voor het product. Daar werd ik heel blij van.”
Na die eerste Record Store Day kwamen er steeds meer bandjes die vinyl gingen uitbrengen en de consument wilde dat hebben. Als de klant kon kiezen dan kozen ze steeds meer voor vinyl. “Rond die periode ben ik ook de webwinkel gestart. Het winkelcentrum hier werd steeds leger en ik dacht dit ga ik niet volhouden zo. Ik startte op een avond met een Beatles box (daar zijn ze weer!). Deze had ik scherp geprijsd online gezet. Ik kom de volgende ochtend in de winkel en had meteen mijn eerste bestelling. Keurig betaald, ik wist niet wat ik meemaakte. Vanaf die tijd ging het hard; de grote (muziek)ketens gingen dicht, de radio werd steeds smaller geprogrammeerd en poppodia kregen het lastig; het geld ging op aan grotere bands en hierdoor was er geen geld meer voor de kleine net startende bandjes.”
DUS WAAR MOET JIJ ALS BEGINNEND BANDJE JE PLAAT PROMOTEN? JUIST, IN DE PLATENZAAK!”
Instores
En daar waren toen ineens de instores. Vanaf dag één werd dat een groot succes, de mensen vonden dat fantastisch, zo dichtbij de artiest en een handtekening op de plaat. Bij North End is dat vanaf het eerste moment goed aangepakt. Zo staan de artiesten altijd op een echt podium waardoor de mensen het goed kunnen zien maar het is voor de artiesten ook heel fijn. “De artiesten willen allemaal naar North End,” zegt Onno trots. “Ze voelen het enthousiasme van de mensen die gericht komen luisteren; het is aandachtig publiek, muisstil als het nodig is. Ook gaat de kassa tijdens de in-store dicht, de verkoop stoppen we tijdens het optreden zodat er alle aandacht is voor het optreden. Dat voelen de muzikanten ook! Daarnaast hebben we onze vaste fotografen, Jos van den Broek en Peter van Heun, die prachtige foto’s maken. Een vriend van mij, Stefan Ausma, helpt altijd bij de op- en afbouw en de organisatie. Het is een hele fijne club mensen dus wat dat betreft kunnen we nog 50 jaar door!”
Toekomst
Nu we zo door de 50 jaar van North End zijn gegaan vragen we ons af hoe Onno naar de toekomst kijkt. “Ik hoop dat het de komende jaren voor iedereen stabiliseert. Dat het enthousiasme en de liefde blijven. Ik hoef geen bedrijf met vijftien man personeel. Als we blijven verbeteren dan kunnen we hier een voorsprong houden. De samenwerking met bijvoorbeeld de Mania groep (samenwerkingsverband tussen een aantal muziekspeciaalzaken) is heel belangrijk. Plannen verzinnen, exclusieve dingen uitgeven, bedenken hoe het nog beter kan. Het is zo fijn dat we elkaar, als platenzaken onderling, dingen durven gunnen en elkaar helpen. Dit is de enige manier om te voorkomen dat we dezelfde fout maken als met de CD, niet op korte termijn maar op lange termijn denken en daarbinnen aanpassen. Vinyl zal waarschijnlijk altijd een nichemarkt blijven, en dat is juist ook goed. Er moet een gevoel in zitten en het moet een beetje speciaal blijven. Verder denk ik dat het heel belangrijk is dat het product betaalbaar blijft. Zo zijn er elke maand vijf aanbiedingen van LP ‘s voor € 14,99. Daardoor kan iemand van 20 jaar ook nog eens een plaatje kopen. De jeugd moet er ook in mee willen en kunnen gaan . Maar uiteindelijk is voor mij enthousiasme het allerbelangrijkst. Als dat weggaat moet je iets anders gaan doen. En doordat we het met z’n allen doen zal dat enthousiasme voorlopig nog wel even blijven!”
Feest
Als we Onno tenslotte vragen hoe het 50-jarig jubileum gevierd gaat worden krijgt hij glimogen en wrijft hij in z’n handen. Het is duidelijk dat hij er naar uitkijkt om een ‘klein feestje’ te geven. Het toeval wil dat het 50-jarig bestaan precies samen valt met Record Store Day op 22 april en hierdoor kan er flink uitgepakt worden. Er zullen dan ook veel optredens plaatsvinden en er komt zowel binnen als buiten een podium met een strakke programmering. Er zal een popquiz gehouden worden met mooie prijzen, gepresenteerd door quizmaster Eddie Aarts. Ook is er een T-shirt ontworpen door Roel Smit, speciaal voor vijftig jaar North End. Uiteraard is er drank en er wordt gebarbecued. Als klap op de vuurpijl wordt er een split single uitgebracht met The Outsiders (de band van Wally Tax) met het nummer ‘Summer is Here’ (omdat Wally Tax de winkel opende op 22 april 1967) en op de andere kant Haarlems bekendste band van het moment: Chef’Special met Homeland. Limited edition uiteraard: 200 stuks op groen vinyl. De inlay van de single wordt door Peter Bruyn geschreven want, zo leerden we van Onno, Peter is Haarlem-Noorder en heeft ook ooit z’n eerste plaatjes bij Bert gekocht. Ook zullen er foto’s in komen, uiteraard door Jos van den Broek gemaakt, van Bert en Onno met hun favoriete plaat. Al met al een mooi aandenken aan vijftig jaar North End Haarlem. Natuurlijk zal Haerlems Bodem ook tijdens het feestje aanwezig zijn en hopen we dat North End nog minstens vijftig jaar zal blijven bestaan.
Nieuwsgierig naar de programmering van North End op hun 50-jarig verjaardagsfeestje tijdens Record Store Day? Hou dan deze Facebookpagina in de gaten voor het programma.
Foto’s: Peter van Heun
Tekst
Beeld
OOK LEUK
Hoe staat Haarlem eigenlijk tegenover de viering van Keti Koti? Redacteur Marwa zoekt het Haarlemse verleden én heden rondom 1 juli voor je uit.