Progress
De regenboogvlag als symbool van de LHBTQ+ gemeenschap werd in 1978 ontworpen door Gilbert Baker en was toen voor het eerst in de straten van San Francisco te zien. Toen een half jaar later Harvey Milk, de eerste politicus in Amerika die openlijk gay was, werd vermoord, nam de vraag naar deze vlag toe. Er was grote behoefte aan een symbool van verzet tegen dit geweld en mensen wilden hun solidariteit tonen.
Als dominee ben ik erg gelukkig met dit beeld van de regenboog. Het past wat mij betreft helemaal in het beeld dat in het verhaal van de zondvloed met Noach en de ark uit het bijbelboek Genesis in hoofdstuk 9 naar voren komt. God zegt dan over de regenboog: 12En dit, zal voor alle komende generaties het teken zijn van het verbond tussen mij en jullie en alle levende wezens bij jullie. De regenboog is het symbool dat we als mensen allemaal gelijk zijn, voor God tenminste. Daarmee past de regenboog als symbool bij ieder verzet tegen ongelijkheid en uitsluiting. Hoewel er naar mijn mening nog steeds te veel kerken zijn die dit niet helemaal hebben laten doordringen.
Het ding is nu dat er een verbeterde versie van de regenboogvlag is gekomen. Een ‘update’ met de naam Progress-vlag. In 2018 bedacht ontwerper Daniël Quasar dat er extra kleuren in zouden moeten, die staan voor gemarginaliseerde LHBTQ gemeenschappen. Hij plaatste ze als een driehoek die met de punt naar rechts wijst, ín de bestaande regenboogvlag van Gilbert Baker. De richting van de punt geeft ‘vooruitgang’ aan, want er moet nog veel vooruitgang geboekt worden. Daar ben ik het helemaal mee eens. Er bestaan inderdaad helaas ook racistische LHBTQers. Net zoals er zijn ook arme en rijke, gevaccineerde en ongevaccineerde LHBTQers zijn. Inclusiviteit gaat niet alleen over seksuele voorkeuren, maar over ál onze menselijke verschillen. De Progress-vlag als kritische boodschap naar de LHBTQ+ gemeenschap snap ik wel: let erop dat wanneer je strijdt voor acceptatie, je niet ook zélf anderen uitsluit of marginaliseert.
Maar ‘symbool’, betekent letterlijk: ‘samengepakt’ of ‘gebundeld’. Het is dus een beeld waarin veel betekenissen en lagen samenkomen. Bij grote symbolen, waar wat mij betreft de regenboogvlag er één van is, heeft de geschiedenis er met de tijd juist betekenis aan toegevoegd, terwijl het symbool hetzelfde blijft. Dus kun je een symbool wel ‘updaten’? Een ‘verbeterde’ regenboogvlag, voelt voor mij alsof je een cirkel beter wilt maken door er nóg een cirkel bij te tekenen. Méér is niet altijd beter. Mijn werk als dominee gaat eigenlijk precies de ándere kant op: Het is voortdurend op zoek gaan naar de actuele betekenis van de oude verhalen en symbolen; zien we ze wel goed? Lezen we ze wel goed? Moeten we onze opvattingen en ideeën niet veranderen?” Het idee van traditie is dat je er steeds opnieuw naar moet leren kijken. Traditie helpt je zo om zélf te veranderen. Maar we leven in een tijd die alles buiten ons voortdurend wil aanpassen zodat het eindelijk weer is wat we willen dat het is.
De regenboogvlag is nooit bedoeld als ‘identiteitsvlag’ van een bepaalde groep mensen. Juist de oude verhalen over de oorsprong van dat symbool zouden ons daaraan kunnen herinneren. De LHBTQ+ beweging, staat zelf ook weer op de schouders van de anti-racistische Civil Rights Movement uit de jaren 50 en 60 in Amerika. Als je ziet dat een symbool misbruikt of gekaapt wordt en niet meer gezien wordt waar het voor bedoeld is, maak dan liever geen nieuwe versie, maar herinner elkaar dan aan de betekenis die het symbool zou moeten hebben. Alleen zo winnen symbolen door de tijden heen aan betekenis en gaan ze eeuwenlang mee.
Zondag 19 september om 14.30uur tijdens de Regenboogviering in de Grote of St. Bavokerk hangt er een enorme ouderwetse regenboogvlag aan het plafond. De viering, als start van de Vredesweek, wil een feest zijn van diversiteit. En hoewel ik dus
Tekst
OOK LEUK
Moedige Haarlemmers: Kenau en Ripperda. Redacteur Marwa vraagt zich af wat zij hebben betekend voor Haerlems Bodem?