Expats in Haarlem: “Geen mens is hetzelfde, dus waarom zou een expat dat wel zijn?”
Het gaat bij velen wel eens door het hoofd: het roer omgooien en een frisse start maken in het buitenland. Zo kwam ook Joanna (36) vijf jaar geleden vanuit Warschau richting Haarlem. In de term ‘expat’ en bijbehorende connotaties kan zij zich echter moeilijk vinden. Het opbouwen van een nieuw leven, zelfs in een stad als Haarlem, is lang niet altijd rozengeur en maneschijn. De obstakels en onzekerheden worden vaak overschaduwd door het klassieke beeld van grote multinationals en peperdure woningen in de binnenstad. Maar “geen mens is hetzelfde, dus waarom zou een expat dat wel zijn?” Voor de tweede editie van ‘Expats in Haarlem’ deelt Jo openhartig haar verhaal en perspectief.
Vijf jaar geleden emigreerde Jo naar Haarlem met haar twee dochters en ex-man. Verhuizen naar het buitenland spookte al langere tijd door hun hoofd. Per toeval kreeg de vader van haar dochters een baan in Nederland aangeboden en ze besloten de omslag te maken. De keuze voor Haarlem was niet alleen praktisch vanwege woon-werkverkeer. Vergeleken met het chaotische Warschau, waar de oude architectuur tijdens de Tweede Wereldoorlog grotendeels is verwoest, voelde Jo zich sterk aangetrokken tot de charmante, overzichtelijke stad. Na de beëindiging van haar relatie vlak voor de pandemie maakte Jo echter ook kennis met de uitdagingen en onzekere kanten van de stad.
Taboe
Afgelopen jaar verhuisde Jo vier keer: “Ik ben een alleenstaande moeder van twee dochters met een hond (Żaba). Niet bepaald de perfecte huurder. En dan hebben we het nog niet eens over de prijzen…” Jo leerde meer vrouwelijke expats in vergelijkbare posities kennen en ervaarde het taboe dat heerst op het spreken over de bijkomende onzekerheden. Ergens begrijpelijk, maar zo zonde en onnodig, vindt zij. “Ik weet zeker dat er meer vrouwen zijn die behoefte hebben aan het horen van échte verhalen. Situaties waaraan ze zich kunnen relateren en waardoor ze zich minder alleen hoeven te voelen.”
Jo ervaarde hoe eenzaam het kan zijn om te settelen in een nieuwe omgeving met andere omgangsvormen. “Ook ik wordt nog regelmatig bevooroordeeld. Op basis van mijn afkomst en achternaam wordt al vaak aangenomen dat ik schoonmaakster ben en dat mijn man in de bouw werkt.” Kleingeestige opmerkingen als deze weerhouden Jo er niet van zich open te blijven stellen. Ze zou meer vrouwen willen inspireren om trots te zijn op zichzelf, wat ze doen en waar ze vandaan komen.
Gemeenschapsgevoel
Het valt Jo überhaupt op dat men vaak bang is om buiten de norm te vallen. “Doe maar normaal, want dan doe je al gek genoeg” is geen lijfspreuk die zij haar dochters wil meegeven. Voor de pandemie droomde zij ervan haar eigen vrouwengemeenschap te starten. Een plek waar echt iedereen welkom is, om te creëren, te experimenteren en geïnspireerd te raken. Een creatieve omgeving waar vrouwen elkaar kunnen ontmoeten en kinderen kunnen werken aan creatieve workshops. Niks ingewikkelds, geen meditatieschool met kristallen en kruidenthee, maar een open en warme plek waar ieder mens zich vrij en thuis kan voelen. Als het aan Jo ligt komt deze community er op een dag nog steeds.
Bovendien ervaart Jo steeds vaker een ‘ons kent ons sfeer’ in de binnenstad. Ondanks dat dit in vele opzichten een positief gegeven kan zijn, ervaart zij dit soms als beklemmend. Tevens gelooft zij dat toenemende segregatie in verschillende vormen deze sfeer onnodig versterkt. Het onderwerp dat hierbij momenteel het meest onder vuur ligt is de huidige verplichting van coronatoegangsbewijzen in de horeca en tijdens evenementen. In haar vrije tijd zoekt ze graag de meer alternatieve plekken op, zoals bijvoorbeeld het Slachthuisterrein. Vanwege het experimentele en creatieve karakter van de feesten en evenementen die er worden georganiseerd en het brede scala aan mensen dat deze plek daardoor bezoekt.
Een insta famous hond
Tijdens ons gesprek maken we een korte wandeling met Jo, Żaba en Johan Cluijf: de hond van Jo’s vriend Maarten. Met meer dan duizend volgers op Instagram, is zij in de binnenstad geen onbekende viervoeter meer. Halverwege beseffen we pas dat Haerlems Bodem al eerder kennis heeft gemaakt met Johan. Twee jaar geleden wijdden we een uitgebreid artikel aan de beminde Haarlemse puppy en haar baasje Maarten. Onderweg worden we meerdere malen begroet door kennissen uit de buurt. Die zogenoemde ‘ons kent ons’ cultuur blijkt toch ook zijn charmes te hebben.
Bewustzijn
Het laatste wat Jo wil is klagen. Ondanks de uitdagingen beschouwt zij Haarlem als een fijne stad, waar haar dochters naar school gaan, vrienden maken en vloeiend Nederlands hebben leren spreken. Toch kan het volgens haar geen kwaad jezelf de vraag te blijven stellen: Is Haarlem nog altijd een stad waarin ik mijn kinderen wil laten opgroeien? Wat wil ik hen meegeven? Met haar openheid en perspectief hoopt zij bovenal meer bewustzijn te creëren. Het leven van een expat is echt niet altijd rozengeur en maneschijn…
Benieuwd geworden naar de eerste editie van ‘Expats in Haarlem’? Lees hier het vorige interview.
Ken jij of ben jij een expat met een verhaal dat gehoord moet worden? Laat het Anouk vooral weten via anouk@haerlemsbodem.nl.
Fotografie: Sandra Reeb-Gruber
Update december ’21: In deze laatste week van het jaar kijken we terug op de artikelen die jullie het meest hebben gelezen in 2021. Dit interview staat op plek 5 en verscheen oorspronkelijk in oktober van dit jaar.
Engelse vertaling:
Expats in Haarlem: “No two people are the same, so why should expats be?”
It crosses the mind of many: change course and start afresh abroad. That’s how Joanna (36) came from Warsaw to Haarlem five years ago. However, she has difficulty with the term ‘expat’ and its associated connotations. Building up a new life, even in a city like Haarlem, is not always sunshine and rainbows. The obstacles and uncertainties are often overshadowed by the classic image of large multinationals and very expensive housing in the city center. But “no two people are the same, so why should expats be?” For the second edition of ‘Expats in Haarlem’, Jo candidly shares her story and perspective.
Five years ago Jo emigrated to Haarlem with her two daughters and ex-husband. Moving abroad had been on their minds for a long time. By chance, the father of her daughters was offered a job in the Netherlands and they decided to make the switch. The choice for Haarlem was not only practical because of commuting. Compared to chaotic Warsaw, where the old architecture was largely destroyed during World War II, Jo was strongly attracted to the charming, uncluttered city. However, after the end of her relationship just before the pandemic, Jo also became acquainted with the challenges and uncertain sides of the city.
Taboo
Last year Jo moved four times: “I am a single mother of two daughters with a dog (Żaba). Not exactly the perfect tenant. And that’s not even talking about the prices…” Jo got to know more female expats in similar positions and experienced the taboo that prevails on talking about the additional uncertainties. Somehow understandable, but such a shame and so unnecessary, she thinks. “I’m sure there are more women who need to hear real stories. Situations they can relate to and that make them feel less alone.
Jo experienced how lonely it can be to settle down in a new environment with different customs. “I am still regularly judged. Based on my origin and surname, it is often assumed that I am a cleaning lady and that my husband works in construction.” Petty comments like this don’t stop Jo from remaining open. She would like to inspire more women to be proud of themselves, what they do and where they come from.
Sense of community
In fact, Jo notices that people are often afraid of falling outside the norm. “Act normal, that is already crazy enough” is not a motto she wants to pass on to her daughters. Before the pandemic, she dreamed of starting her own women’s community. A place where everyone is really welcome to create, experiment and get inspired. A creative environment where women can meet and children can work on creative workshops. Nothing complicated, no meditation school with crystals and herbal tea, but an open and warm place where everyone can feel free and at home. If it’s up to Jo, this community will still exist one day.
Moreover, Jo is increasingly experiencing a ‘like knows like’ atmosphere in the city centre. Despite the fact that this can be positive in many ways, she sometimes experiences this as oppressive. She also believes that increasing segregation in various forms unnecessarily reinforces this atmosphere. The subject that is currently most under fire is the current obligation of corona tickets in bars and restaurants and during events. In her spare time she likes to visit more alternative places, such as the Slachthuisterrein. Because of the more experimental and creative nature of the parties and events that are organized there and the wide range of people this attracts.
An insta famous dog
During our conversation we take a short walk with Jo, Żaba and Johan Cluijf: the dog of Jo’s boyfriend. With more than a thousand followers on Instagram, she is no longer an unknown four-legged friend in the city center. We only realize halfway through that Haerlems Bodem has already met Johan before. Two years ago we devoted an extensive article to the beloved Haarlem puppy and her owner Maarten. Along the way we are greeted several times by acquaintances from the neighborhood. This so-called ‘like knows like’ culture also appears to have its charms.
Awareness
The last thing Jo wants is to complain. Despite the challenges, she considers Haarlem a charming city, where her daughters go to school, make friends and have learned to speak Dutch fluently. Still, according to her, it can do no harm to keep asking yourself: Is Haarlem the city in which I want my children to grow up? What do I want to impart to them? Above all, she hopes to create more awareness with her openness and perspective. The life of an expat is really not always puppies and sunshine…
Curious about the first edition of ‘Expats in Haarlem’? Read the previous interview here.
Do you know or are you an expat with a story that needs to be heard? Please let Anouk know via anouk@haerlemsbodem.nl
Tekst
Beeld
OOK LEUK
Paramedisch natuurgeneeskundig therapeut Alexia Venema weet als geen ander hoe de natuur je kan helpen gezond te worden én te blijven. In 2023 viert ze het vijfjarig jubileum van haar praktijk ‘Natuurlijk Gezonder’, waar ze mensen met klachten en overgewicht met behulp van voeding helpt om weer regie te pakken over hun lijf en leven.