Column: Tom de Haan

Columns

2 dec

Tom de Haan, stadsdominee van Haarlem en een man met een missie. Door God naar Haarlem gestuurd om ons te bekeren, of met een boodschap van meer aardse betekenis? Haerlems Bodem heeft in iedergeval sympathie voor de manier waarop hij deze missie uitvoert. Creatief, open en eigentijds. Maandelijks verblijdt hij ons met een stukje visie.

Een goed verhaal

Vorige week nodigde de Toneelschuur mij als stadsdominee uit om mee te doen met het nagesprek bij de voorstelling GOD. door theatergroep BOG. Zo’n titel wekt natuurlijk mijn belangstelling dus dat doe ik graag. En terwijl ik die avond naar de Toneelschuur wandel verheug ik me al op de voorstelling en het gesprek.

Voor dat nagesprek zijn 35 plekken beschikbaar, maar de belangstelling blijkt vooraf al zo groot dat we in de theaterzaal zullen blijven zitten zodat er plek voor iedereen is. Even later ben ik onder de indruk van de voorstelling. In 70 minuten zoeken de vier acteurs naar wat zij eigenlijk wel en niet kunnen zeggen over God. Dat blijkt heel veel en niets tegelijk. Zonder dat het ook maar één moment saai is. Het blijkt ook zoeken én het blijkt van alles los te maken tussen de vier acteurs zelf, omdat ze er allemaal anders tegenaan kijken.

En daar zit ik dan, als dominee. En eigenlijk heb ik niets toe te voegen aan wat de acteurs al hebben gezegd. Het was intens, oprecht en scherp. Moet ik dan als dominee nog eens gaan uitleggen hoe het zit? Dacht ’t niet.

Maar juist dan wordt er opeens voor mij zelf wel iets duidelijker: De kerk kan niet een club zijn die ‘dit-of-dat’ over God beweert, of die de Bijbel tot heilige en tegelijk objectieve waarheid verklaart. Het moet iets anders zijn, want ook de toneelvoorstelling ging wel degelijk over God.

Het stuk en de acteurs laten zien dat er van alles gebeurt als je probeert te praten over geloof of ongeloof, of over wel of geen God. Dus was die voorstelling van GOD. door BOG. eigenlijk niet een mini-kerkje van vier personen met publiek? Maar dan zónder Bijbel of Koran of ander heilig boek, maar mét veel respect en vertrouwen in elkaar. Want dat blijkt nodig als je moet zoeken naar woorden en naar taal over iets zoals God, waar je eigenlijk niks over kunt zeggen. Zij verstaan dus de kunst om bij een verschil van mening het gesprek niet te stoppen, maar juist te verdiepen.

Precies daarbij zijn volgens mij de verhalen uit de Bijbel een hulpmiddel. Het gaat dus helemaal niet om de vraag of je ‘gelooft’ wat er in de bijbel staat, maar wél of deze verhalen aan jou of aan mij voldoende ruimte en perspectief bieden om er in te stappen zodat je mee kunt doen. Net zoals bij het verhaal van een verjaardag, of van Sinterklaas, of van Kerst, of zelfs bij je eigen levensverhaal.

En hoeveel ruimte maken we dan om die verhalen aan te passen als iets daarin het ons onmogelijk maakt om in te stappen? Zoals een zwarte piet in het sinterklaasverhaal, of verhalen van een gewelddadige God in de bijbel of Koran.

Kun je dat dan gewoon uit het verhaal schrappen, of moet je het juist laten staan omdat ooit het verhaal wél zo ging? Volgens mij zijn dat de spannende vragen die op het spel staan en waar je alleen uit komt, als je met elkaar van mening durft te verschillen. Kunst en kerk zouden daarvoor de mooiste oefenplekken kunnen bieden.

GOD. bedankt dus.

Meer horen van Tom de Haan, volg hem via Twitter.

Tekst