Tussen geld en geluk
Wanneer ik het nieuws lees, zie ik bijna dagelijks wel een berichtje dat vertelt over een paar ton of een paar miljoen die begroot waren voor iets goeds, maar die slecht besteed blijken te zijn. Denk aan geld dat bedoeld was voor hervormingen in bijvoorbeeld het onderwijs of van overheidsorganen. Denk aan projecten die minima moesten ondersteunen, kinderopvangtoeslagen moesten uitkeren of een campagne die bewustwording van ’t een of ‘t ander moesten bevorderen. Aan verduurzaming, vergroening, ontwikkelingshulp et cetera. Het beoogde doel werd vaak niet bereikt. In ernstige gevallen heeft het besteedde geld zelfs averechts gewerkt omdat het een al bestaande ontwikkeling verstoorde.
De oorzaak van dit soort missers wordt meestal gelegd bij de opdrachtgever die niet goed heeft gekeken met welke partij hij in zee ging of hoe de opdracht geformuleerd werd. Daarom treft de uitvoerende partijen en bedrijven geen blaam, want ze zijn ervan overtuigd dat ze zich aan de afspraken hebben gehouden. Een heel leger advocaten verdient hun brood met het afhandelen van dit soort dossiers. En bijna altijd is het uiteindelijk de belastingbetaler die ervoor opdraait.
Het lijkt wel alsof sommige dingen gewoon niet te koop zijn: een goed functionerend belastingstelsel, democratie, veiligheid voor Groningers, rechtvaardigheid, vrede op aarde, respect, liefde.
Geld helpt wel. Natuurlijk. Maar leert de praktijk niet bijna dagelijks dat er blijkbaar nog iets ánders van belang is: vertrouwen, verantwoordelijkheidsgevoel en ook: mensen die niet handelen naar de létter van de wet, maar naar de geest ervan! Hoe wij met elkaar samenleven, of we in een goed land leven en in een goede wereld, is niet te koop. Het is hoog tijd dat we zorgen dat er in onze tijd meer te verdienen blijft dan alleen geld.
Voor wie wil antwoorden: ”Ja, inderdaad, geluk is véél belangrijker dan geld!”; dat is waar. Er zijn genoeg voorbeelden van rijke mensen die ongelukkig zijn. Geluk is per definitie iets dat je niet kunt verdienen. Geld is per definitie iets dat je alleen maar kunt verdienen. En tussen die twee zit nog een hele wereld van betekenis die we de afgelopen decennia stevig hebben uitgehold. Het is het gebied waarin de dingen die je doet (of die je juist weigert te doen), ‘eervol’ kunnen zijn. Het is de plek waarin je ‘aanzien’ en ‘vertrouwen’ kunt genieten. Een samenleving waarin je ‘respect’ kunt verdienen. Het is dus iets waar je als mens wel degelijk aan kunt werken, vaak tegen alle trends in. De jaarlijkse lintjesregen is er een overblijfsel van. De kerk drijft erop, het verenigingsleven ook. En uiteindelijk is dit ook het gebied waar het fundament van onze samenleving te vinden is, terwijl het met geen miljarden te koop is. Tijd om te investeren dus, in dat gebied tussen geld en geluk.
Meer Tom de Haan? Lees hier zijn vorige column.
Tekst
OOK LEUK
Moedige Haarlemmers: Kenau en Ripperda. Redacteur Marwa vraagt zich af wat zij hebben betekend voor Haerlems Bodem?