Tom de Haan: stof zijt gij, en tot stof zult gij wederkeren
Tom de Haan, stadsdominee van Haarlem en een man met een missie. Door God naar Haarlem gestuurd om ons te bekeren, of met een boodschap van meer aardse betekenis? Haerlems Bodem heeft in ieder geval sympathie voor de manier waarop hij deze missie uitvoert. Creatief, open en eigentijds. Maandelijks verblijdt hij ons met een stukje visie.
Op Valentijnsdag kun je dit jaar niet alleen een bosje bloemen of liefdesbrief bezorgen of ontvangen, maar ook in een (katholieke) kerk een askruisje op je voorhoofd laten zetten, terwijl de pastoor of dominee je herinnert aan het feit dat je uit stof gemaakt bent, en tot stof zult terugkeren. Bijvoorbeeld om 16.30uur in de kapel bij Stem in de Stad. Want het is ook aswoensdag, het begin van de veertig dagen tot Pasen.
Een dag waarop liefde en dood samenkomen lijkt misschien tegenstrijdig, maar als je er even bij stilstaat is het prachtig. De bijbel ziet de mens namelijk als een wezen dat uit stof, oftewel uit de aarde gemaakt is. Daar lijkt de naam Adam in het Hebreeuws ook naar te verwijzen: roodbruine aarde. (Nee, Adam was niet blank.) Dat roodbruine wezen krijgt in het eerste bijbelboek Genesis de Geest ingeblazen. Zo komt de mens tot leven. Ook niet toevallig: Adam en adem. Bovendien is Geest en adem in het Oude Testament eigenlijk hetzelfde. Ons leven is onze ademhaling. Je hoeft heus niet in geesten te geloven, maar wel in je eigen ademhaling. Want zonder die adem was je stof, en zul je weer stof worden. Het leven wordt ons met elke ademteug gegeven, gaat door ons heen, en in en uit. Dat het leven ons recht of eigendom zou zijn is in de bijbel een vreemde gedachte.
En al die tijd dat we ademen is er maar één ding dat maakt dat wij niet alleen zijn, maar verbonden met de mensen om ons heen: de liefde! En die gedraagt zich, als je het mij vraagt, precies zoals de Geest. Want net als je adem is ook de liefde niet jouw eigendom, maar een beweging mét en tussen mensen. Liefde en dwang gaan niet samen. Net als adem heeft liefde ook vrijheid nodig. En werkelijke vrijheid, zoals ik eerder al hier schreef, en zoals Bob Dylan zong, is voor mensen het lastigste wat er is. We staan in de rij om onze vrijheid in te leveren. De vraag is alleen: aan wie?
De veertig dagen tot Pasen – het oerfeest van het christendom – beginnen daarom vaak met het verhaal van Jezus in de woestijn die door de duivel op de proef wordt gesteld. Hij probeert Jezus, tevergeefs, te verleiden om z’n vrijheid op te geven en te kiezen voor macht en kracht. Pas daarna begint het publieke optreden van Jezus. Daarin wil hij eigenlijk niets anders dan mensen herinneren aan hun ‘godgegeven’ vrijheid, onder het motto: heb uw naaste lief, gelijk u zelf.
Happy Valentine dus.
En God houdt van je.
p.s. zie ook de video Deadly Valentine van Charlotte Gainsbourg:
Tekst
OOK LEUK
Moedige Haarlemmers: Kenau en Ripperda. Redacteur Marwa vraagt zich af wat zij hebben betekend voor Haerlems Bodem?