Tom de Haan: Controle is niet beter dan vertrouwen
“Vertrouwen is goed, controle is beter.” Deze spreuk wordt toegeschreven aan Vladimir Lenin, die ‘m ergens tussen 1870 en 1924 moet hebben bedacht. Een eeuw later, is het het motto van onze tijd geworden. We vertrouwen niets meer, behalve datgene dat we denken te controleren. Hiermee hebben we onszelf van iets heel belangrijks beroofd.
Want er is eigenlijk niets dat we onder controle hebben. Dagelijks nieuws bevestigt mij in die mening. Vandaag bleek bijvoorbeeld dat biologen zich zorgen maken over de gevolgen voor de natuur rond grootschalige opstellingen van zonnepanelen. Vorige week stonden de media weer eventjes in het teken van onze smeltende poolkappen en stijgende zeespiegel. Dat blijft toch pijnlijk confronterend, want we konden de olieproductie zo heerlijk controleren. Miljoenen vaten per jaar, de tegoeden in diverse velden wereldwijd, de politieke en sociale wereldorde werd er een eeuw lang op aangepast, zodat onze machines en vliegtuigmotoren en dus onze economieën zouden kunnen blijven draaien. Blijkt nu dat we vanwege vervuiling en opwarming op termijn de helft van de wereldbevolking moeten gaan evacueren.
Het mag inmiddels dus eveneens duidelijk zijn dat we ook ons zélf, de mens niet onder controle hebben.
Erger is nog, dat met onze hang naar controle, waarvan het ‘streven naar vooruitgang’ het motto is geworden, we zoveel verantwoordelijkheid op onze eigen mensenschouders stapelen dat ons hart of onze ziel van schrik ineenkrimpt. Wat kóst ons leven wel niet. Ten koste van wat, leven wij? Alles wat onder de noemer ‘vooruitgang’, of omwille van ‘de vooruitgang’ tot stand is gebracht, blijkt vroeger of later ons weer in het gezicht te waaien, of zich als plastic soep in onze oceanen op te hopen.
Wat Lenin niet begreep, tenzij hij cynisch was, is dat ‘vertrouwen’ betekent dat je iets doet ondanks het reële risico van teleurstelling of mislukking. Controle is dus niet de overtreffende trap van vertrouwen, maar de slappe en bange variant er van. Voor vertrouwen is moed nodig. Heel veel. Voor onze toekomst ook.
Tekst
OOK LEUK
Moedige Haarlemmers: Kenau en Ripperda. Redacteur Marwa vraagt zich af wat zij hebben betekend voor Haerlems Bodem?