Tom de Haan – Buurman & Buurman

Columns

20 aug.

Het gebeurt vrij vaak, dat als mensen deze Grote Bavo binnen komen, ze meteen spontaan beginnen te fluisteren. Of ze zeggen: “Jezus, wat een grote kerk!” Dan kijken ze mij aan, en zeggen ze: “O, sorry, dat mag ik hier natuurlijk niet zeggen.” Alsof dat van mij niet zou mogen. Want als christen zal ik wel willen dat alles in de kerk perfect, heilig en stil is. Het lastige: dat klopt wel een beetje, maar het mist het punt waar het om gaat. Als je de kerk beschrijft in termen van wat er niet zou mogen, dan zie je niet meer waar het wél om gaat.

Het is een beetje alsof je muzikanten zou beschrijven als mensen die vooral foutloos toetsen willen indrukken of dansers als mensen die willen dat hun lichaam aan strenge eisen voldoet. Het is allemaal wel een beetje waar, maar mist het punt waar het echt om gaat: dansen lukt pas, als je vertrouwen krijgt in hoe jouw lichaam beweegt. De rest komt later. Muziek maken lukt als je plezier hebt in de klanken die je maakt. De rest komt later. Zo begint creativiteit bij het geloof dat er iets moois zou kunnen zijn of ontstaan. En precies zo begint ook ons leven bij het geloof dat het al mooi en bijzonder is. Dat we gaandeweg ontdekken dat je daarbij zelf, net als anderen heel veel fouten kunt maken en dus wilt proberen om dat niet te doen, dat komt ook pas later. Een te grote angst voor fouten is een reden voor mensen om dan maar helemaal te stoppen met dansen, met muziek of zelfs met leven. En dat is pas zonde.

Dus van dat beeld moesten we maar eens af, en ik heb er een goed christelijk voorbeeld voor: het is namelijk de Heilige Petrus zelf (die in de bijbel nog gewoon leerling van Jezus is en ook net als wij een mens) die perfect wil zijn en er naar streeft om de beste leerling van Jezus te zijn. Alleen is hij het duidelijk niet. Hij zit er met zijn pogingen de hele tijd naast: Als hij Jezus met zijn zwaard wil verdedigen op het moment dat hij gevangen genomen wordt, moet hij het terug stoppen van Jezus zelf. Hij belooft ook Jezus nooit in de steek te laten, maar zegt drie keer Jezus niet te kennen als iemand vraagt of hij ook niet één van die Jezus volgers is. Vervolgens kraait er een haan, zoals Jezus al voorspeld had. En dan is er nog dit bijzondere verhaal uit het evangelie van Mattheus waarin niet alleen Jezus, maar dus ook Petrus (op uitnodiging van Jezus) eventjes over het water loopt, en er vervolgens ook snel doorheen zakt: 30Maar toen hij voelde hoe sterk de wind was, werd hij bang. Hij begon te zinken en schreeuwde het uit: Heer, red me! (Mattheus 14)

Het doet me denken aan Buurman & Buurman. Die gaan er ook altijd vol voor. Ja, ze vernietigen wel talloze keren hun eigen huis en tuin, maar iedere nieuwe dag gaan ze het avontuur toch weer aan, omdat ze altijd wel weer iets denken te kunnen verbeteren. Dat is pas geloof.

Zo ook de foutenmaker Petrus. Hij heette eerst eigenlijk gewoon Simon. Maar Jezus besluit hem Rots te noemen, in het Grieks: Petrus. (Denk maar aan Petroleum: letterlijk rots-olie.) En juist deze Petrus is samen met de apostel Paulus de grondlegger – zeg maar het fundament – van de kerk geworden. Hij is met al zijn fouten, dus de rots dus waarop eigenlijk ook deze Bavo, dit logo van Haarlem is gebouwd. Zelfs iedere nieuwe Paus, wordt in de Rooms Katholieke kerk als de opvolger van deze Petrus gezien. Hij is de foutenmaker bij uitstek, maar aan inzet ontbreekt het niet. Hij gaat ervoor. Steeds op de verkeerde manier. Alleen zo kun je blijkbaar over water lopen. Ook al zegt Jezus terwijl hij hem uit het water trekt: “Kleingelovige, waarom heb je getwijfeld?”

De belangrijkste dingen in het leven, draaien niet om perfectionisme, maar om gáán, voelen en vertrouwen, hoe dom dat ook kan zijn en met alle risico’s van dien. Het gaat om al die nare dingen waar je je niet tegen kunt verzekeren: zoals schaamte, rouw, liefdesverdriet, wanhoop. Want je voelt die dingen pas als je tenminste voor even durfde te geloven dat er iets bijzonders kon gebeuren. Net als Petrus die eventjes over het water liep, wat natuurlijk helemaal niet kon.

Wij hoeven eigenlijk niet zo heel veel anders, dan te blijven geloven, dat de beste rotsen om op te bouwen niet van steen zijn, maar van vlees en bloed. We zullen moeten vertrouwen op- en geloven in die foutenmakers zoals Petrus en zoals wij zelf. Mensen met grote wensen en verlangens, met grote angsten, en een klein beetje geloof, waarmee we soms iets onmogelijks kunnen doen en even over onze angst voor fouten heen kunnen lopen. Luister maar naar de muziek van Under the Surface.

(Deze column is een bewerking van de preek tijdens de jazzdienst op 18 augustus 2019 in de Grote- of St. Bavokerk, waaraan het improvisatie jazztrio Under The Surface, met Joost Lijbaart, Sanne Rambags en Bram Stadhouder meewerkte.) Meer Haerlems Bodem? Lees hier het nieuwste Lijstje van Loes over buitensportplekken.

Foto: Wiebrig Krakau.

Tekst