Bijzondere sporten in Haarlem: Stage fighting
Judo, karate en Krav Maga zijn natuurlijk hartstikke leuk, maar heb jij ooit in de sportschool het gevoel gehad alsof je op het punt stond in een scène van Game of Thrones mee te doen? Vast niet. Want vechtsporten en vechten voor de film zijn toch echt wel nèt even anders. In de rubriek ‘Bijzondere Sporten‘ laten we je kennis maken met sporten die wat minder voor de hand liggen, maar wel een supertof zijn.
Een generatie die niet weet hoe school ‘werkt’
Christa Filius werkt al 30 jaar als dramadocent op het Eerste Christelijke Lyceum (ECL) en regisseert ieder jaar een voorstelling waarbij de input van het verhaal grotendeels door de leerlingen wordt bepaald. Het leek haar dit jaar leuk om de jongeren de mogelijkheid te bieden om scenes a la Bruce Lee en Jackie Chan te integreren in hun spel. En dus benaderde zij haar oud-leerling Maarten van den Berg. Die houdt zich al ruim 20 jaar bezig met Oosterse vechtsporten en heeft zich daarnaast verdiept in de diverse vechttechnieken die gebruikt worden in grote Hollywood-producties als Enter the Dragon, Rocky, Pirates of the Caribbean en John Wick. Het was niet de eerste keer dat Christa Maarten benaderde om zijn expertise los te laten op een vechtscène op het toneel, maar nu het ECL leerlingen ook de mogelijk biedt om modules te volgen van gastdocenten, leek het haar een mooie gelegenheid om Maarten hen echt te laten begeleiden in de kunst van stage fighting. “Na de lock-downs is er nu een generatie leerlingen die eigenlijk niet weten hoe school ‘werkt’. We moeten hen echt weer leren om samen te werken. Met ons TheaterLab hoop ik daaraan bij te dragen.” zegt Christa”
Vechten in films is eigenlijk een soort dansen
Zodoende heeft Maarten in 6 lessen van 2 uur de 16 leerlingen die zich hebben opgegeven voor de module de basis principes geleerd van het vechten, verdedigen, blokkeren en vallen. Daarnaast hebben de leerlingen de technieken die ze leerden mogen vertalen in een gevechtschoreografie van 30 bewegingen. Maarten vertelt: “Vrijwel geen van de leerlingen had ervaring met vechtsport. Het was dus leuk om ze echt vanaf de basis te laten kennismaken met Jiu-Jitsu, Pentjak Silat en Karate. Dit zijn sporten die ik zelf ook beoefen en waarvan de technieken vaak gebruikt worden in filmscenes.” Hoewel Maarten zelf dus bedreven is in vechtsporten, is het iets anders om een groep pubers te begeleiden zonder dat ze elkaar (per ongeluk) de hersens inslaan. “Uiteraard stond tijdens de lessen veiligheid voorop”, zegt Maarten “Als je er objectief naar kijkt, hebben de leerlingen nooit echt gevochten. Dat hoeft ook niet want de gevechten die je ziet in film zijn eigenlijk een soort dans. Een serie gecoördineerde bewegingen tussen twee of meerdere personen. Ieder kent zijn rol en gaat mee met de beweging van de ander.”
Jean Claude van Damme versus Bruce Lee
Na ons gesprek met Christa en Maarten zijn we erg nieuwsgierig geworden wat de jongeren geleerd hebben en hoe die ‘dans’ er dan precies uitziet. Daarom komen we een kijkje nemen bij de laatste les. Wanneer we de gymzaal van het ECL binnenkomen, zijn 9 jongens en 5 meiden al druk bezig elkaar op de matten te gooien. Maarten loopt rond, helpt, corrigeert hier en daar en geeft advies. Wanneer hij even later bij ons komt zitten vertelt hij: “Ik moest ze eerst bewust maken van de opbouw van vechtscenes. We hebben daarvoor diverse scenes bekeken en zo zagen ze al snel het verschil tussen de nogal lompe rechterhoek van Jean Claude van Damme versus de subtiele maar indrukwekkende ‘one inch punch’ van Bruce Lee. Daarnaast heb ik ze moeten leren om niet alleen aan te vallen, maar ook om te incasseren. In een schijngevecht is de klap slechts de aanleiding, maar het incasseren en vervolgens de tegenreactie maken het af. De spanning zit in de samenwerking.”
Terwijl de leerlingen nog druk aan het repeteren zijn, roept Maarten dat ze nog één keer hun routine mogen oefenen en dat ze hem daarna voor de groep mogen opvoeren. “Nu al?!” reageren sommigen.
Tijd voor actie
Maarten sleept alle matten naar het midden van de zaal en in groepjes van 2 of 3 mogen de leerlingen hun scène laten zien aan de rest. Ze hebben een korte verhaallijn bedacht die context geeft aan het gevecht. Voor ze beginnen vertellen ze kort waar de scène zich afspeelt (een kroeg, een supermarkt en op straat) en wat de aanleiding is voor het gevecht (een omgegooid biertje, een overval, jaloezie over een telefoon). Dan begint de scène. Een kaakslag, een schop op de borst, een kopstoot en zelfs een aanval met een mes. Met een harde klap valt de een op de mat op direct vanaf de grond de benen van de ander onder hem vandaan te schoppen. Het is absoluut verbazingwekkend om te zien wat de pubers hebben geleerd in slechts 6 lessen. Ze werken geweldig goed samen en laten een paar buitengewoon indrukwekkende dramatische effecten zijn.
Na afloop vragen we de leerlingen wat ze vonden van de module. Zoals het pubers betaamd zijn ze wat terughoudend in hun reactie maar duidelijk is dat de lessen hen goed zijn bevallen. “Je bent op een leuke manier in beweging” zegt een van de jongens. Waar ze zich waarschijnlijk nauwelijks bewust van zijn is één bijzonder feit: door te vechten, hebben ze geleerd om naadloos met elkaar samen te werken. Iets om over na te denken…
Fotografie: Sandra Reeb-Gruber
Tekst
Beeld
OOK LEUK
Paramedisch natuurgeneeskundig therapeut Alexia Venema weet als geen ander hoe de natuur je kan helpen gezond te worden én te blijven. In 2023 viert ze het vijfjarig jubileum van haar praktijk ‘Natuurlijk Gezonder’, waar ze mensen met klachten en overgewicht met behulp van voeding helpt om weer regie te pakken over hun lijf en leven.