‘Apocalyps’ jaagt je Haarlem uit (als je dit te laat leest)
Donderdag 14 april ging ‘Apocalyps’ in première. Een voorstelling die een donker toekomstbeeld dichterbij laat voelen dan je eigenlijk zou willen. Haerlems Bodem was erbij en weet het zeker: deze voorstelling doet je Haarlem verlaten. Tenminste, als je niet gewoon naar één van de voorstellingen hier in de stad gaat. Als je die mist, zul je namelijk naar een van de andere speelsteden moeten. De voorstelling missen is eeuwig zonde.Hier een heading 4 kop
Apocalyps neemt je mee in het leven van twee zussen. In een specifiek deel van hun leven, om precies te zijn. Het deel tussen een wereld die aan een zijden draadje hangt en een wereld die in compleet verval is geraakt.
De voorstelling begint met twijfel of de dreiging die zich aankondigt genoeg reden is om alledaagse levens stop te zetten. Er zijn immers dromen na te jagen, levens te leven en ambities te realiseren. De ene zus is dan al in het ouderlijk huis teruggekeerd, terwijl de andere nog in haar eigen huis verblijft. Al snel blijkt echter dat er weinig te kiezen is. De wereld stort in, en de zussen belanden samen in het in de bossen gelegen ouderlijk huis. Het verlaten is geen optie. In het huis blijven een weinig aanlokkelijk alternatief.
Apocalyps leidt je door de familiehistorie van de zussen. Je leert over grote en kleine hoogte- en dieptepunten. Over het overlijden van eerst hun moeder en vervolgens hun vader. Over hun dromen en ambities. Over danscarrières en academische aspiraties. Over het verliezen hiervan. Over hun tegenstellingen en overeenkomsten. Over het verlies van hoop of juist het levend houden ervan. Je leert over twee jonge vrouwen die, zoals in de voorstelling benoemd, van een ‘lineaire naar een ronde tijd’ gaan. Van een tijd waarin harder, sneller, meer, hoger en verder telt, naar een tijd waar het eigenlijk niet meer uitmaakt of morgen of gisteren aanstaande of geweest is. Wie of wat ben je dan nog?
Het lukt de regisseur en de spelers om je het huis in het bos waar de zussen verblijven in te trekken. Je voelt het ongemak. Je voelt de dreiging. Het einde der tijden hangt je boven het hoofd, met het onheilspellende gevoel van dien. Je voelt echter ook de warme familieband en je echt onderdeel van de familie. Deelnemer aan een gesprek tussen twee zussen, zo je wilt.
Deze gevoelens weet het gezelschap op te roepen tegen een minimalistische achtergrond. Slechts een paar attributen (theezakjes, blikjes maïs, een jerrycan water) en precies de goede, veelal zelf ingezette geluidsfragmenten ondersteunen de sfeer die neergezet wordt. Een sfeer die je doet beseffen dat dit stuk over individuen gaat en tegelijkertijd raakt aan mondiale vraagstukken. Het is bewonderenswaardig hoe je grootse ontwikkelingen en kleinschalige belevenissen kan combineren zonder ze overduidelijk te benoemen. Deze productie trapt geen open deuren in, adresseert tegelijkertijd diverse thema’s van vandaag de dag en lijkt, kijkend naar de geschiedenis van de mensheid, evengoed tijdloos.
Familierelaties, omgaan met de aarde, geweld, omgaan met elkaar, sociale vervreemding, consumptiepatronen, berusting, hoop, tegenstellingen en overeenkomsten komen allemaal voorbij. De acteurs wisselen de rol van hoofdpersoon, verteller, beschouwer, analyst, voorspeller en historiscus af, zonder dat de rol van het moment uitleg behoeft. Op die manier word je meegenomen in wat gebeurde, wat het met hen deed, wat zij vrezen, hoe ze naar dingen, elkaar en zichzelf kijken, en hoe ze dat eerder deden. Dit gaat subtiel en zonder oordeel, waardoor het uitnodigt tot nadenken.
Deze manier van in beeld brengen trekt je het stuk in. Iedereen heeft namelijk wel op een moment herkenning in één van de overwegingen, handelingen of gedachten. Dit alles wordt ook nog eens gedaan via een natuurlijk spel dat je doet vergeten dat je slechts publiek bent. Apocalyps zit gewoon heel goed in elkaar en wordt minstens zo goed gespeeld.
Is er dan niets op aan te merken? Nou, als mensheid wel degelijk. Het is namelijk geen fraai beeld waar je in wordt getrokken. Wanneer je als persoon belangstelling hebt in de voorstelling is het vooral heel vervelend als je er te laat over hoort. Dan zou je haar namelijk missen, en dat moet je jezelf niet aan willen doen.
Apocalyps draait op 15 en 16 april in De Schuur, en er zijn nog kaarten. Gewoon gaan dus. Lees je dit onverhoopt later, of krijg je het niet in de agenda? Dan zit er niets anders op dan de stad te verlaten om één van de andere speelsteden aan te doen. We zeiden immers niet voor niets: Apocalyps jaagt je de stad uit, en de voorstelling is dusdanig de moeite dat als je ‘m hier mist, je er echt achteraan moet. Of, als je héél véél geduld hebt, wachten tot 31 mei,1 of 2 juni – dan wordt Haarlem opnieuw aangedaan. Of de wereld er dan nog is, is natuurlijk wel altijd de vraag..
Informatie over Apocalyps vind je op https://www.schuur.nl/producties/apocalyps
Foto’s: Sanne Peper
Tekst
OOK LEUK
In de podcast: Haarlem Buitenbeeld belichten Marius Bruijn en Sietske Roorda verschillende kunstwerken in de publieke ruimte. In de derde aflevering nemen ze vier kunstwerken onder de loep van vrouwen als verzetsheld, als manwijf of als muze.