Gedenksteen zwembad De Houtvaart

Haarlem

8 aug

Dinsdag 27 juli heeft Burgemeester Jos Wienen een gedenksteen in het openluchtzwembad de Houtvaart onthult. De gedenksteen memoreert de jarenlange acties van vrijwilligers die hebben geleid hebben tot het behoud van dit unieke en monumentale openluchtzwembad. In 2000 werd het bad zelfs met sluiting bedreigd maar dankzij de inzet van de Vereniging Vrienden van de Houtvaart is dat voorkomen en wordt er zomers weer volop gezwommen.

De datum van de onthulling is symbolisch. 27 juli 1992 is de oprichtingsdatum van de ‘Vereniging Vrienden van’ en op deze datum in 1999 werd het bad erkend als Rijksmonument. Dit was een mijlpaal in het behoud van het bad. Nu maken de meer dan 45.000 bezoekers per jaar van de Houtvaart een springlevend monument.

Een badpak voor een dubbeltje

De Houtvaart zoals wij deze kennen stamt uit 16 juli 1927 en is opgetrokken uit beton in kubistische stijl. Het zwembad was compleet symmetrisch gebouwd, met een vrouwendeel en een mannendeel. Beide delen konden met elkaar verbonden worden door het verwijderen van houten waterschotten, waarna het volle vijftig-meterbad konden worden benut. Om die reden kwam kwamen voor de Amsterdamse Olympische spelen in 1928 vele Olympische zwemmers uit zowel Nederland als het buitenland in de Houtvaart trainen.

Destijds was de Houtvaart voor het publiek gratis toegankelijk. Een handdoek kon je huren voor 3 cent, een zwembroek voor 5 cent en een badpak voor een dubbeltje. Na 1945 werd de exploitatie van het zwembad overgenomen door de gemeente en werd er entreegeld geheven. De Houtvaart had ook niet meer alleen een functie voor Haarlem. Uit de verre omgeving kwam men op het enige openluchtbad af. Ook sociaal gezien had het zwembad, vooral toen het schoolzwemmen ontstond, een belangrijke functie en was het er op warme dagen vaak overvol.

Keer op keer gered

Meerdere keren hing er een sluiting boven het hoofd van de Houtvaart. De eerste sluitingsdreiging werd in juli 1988 afgewend. Dit gebeurde dankzij een actie van actieve Houtvaart-zwemmers, waaruit in 1991 de vereniging ‘Vrienden van de Houtvaart’ ontstond. In 1999 lukte het de Vereniging de Houtvaart op de Rijksmonumentenlijst te krijgen, waardoor sloop praktisch gezien onmogelijk werd. De Houtvaart is ook ook de enig overgebleven representant van de historie van het zwemmen in Haarlem en omgeving; alle andere baden zijn gesloopt.

De Houtvaart kent als enige openluchtbad in Haarlem een rijke geschiedenis en deze is dankzij de inzet van vele vrijwilligers behouden gebleven. Het initiatief voor de gedenksteen komt van de Vereniging Vrienden van de Houtvaart. De gemeente Haarlem heeft, als eigenaar van het bad, ingestemd met plaatsing. Dit uit waardering voor de jarenlange inzet van vrijwilligers voor het behoud.