Dichter zonder Dak
Haarlem en het dichterschap
Dichtend Haarlem kent meerdere verschijningsvormen, avonden en bijeenkomsten. Zo zijn er grotere, kleinere, bekende of opnieuw te ontdekken dichters en samenkomsten. Wij stuiten op een bijzonder initiatief, genomen door Straatjournaal: ‘Dichters zonder dak’. Waarbij (ex)dak- en thuislozen, maar bovenal voor mensen met liefde voor het schrijven samenkomen. De bijeenkomsten, waarbij gedichten en proza worden geschreven hebben als doel: tot een gedicht komen én voordragen. Het biedt de deelnemer een manier van uiten, om via het schrijven gedachten en gevoelens hun weg naar buiten te laten vinden. Wendy van Haerlems Bodem woonde een bijeenkomst bij.
Ontmoeting met huidige deelnemers
We bezoeken een bijeenkomst van ‘Dichters zonder dak’ en ontmoeten de deelnemers en schrijftalenten. Shiwa, Martijn, Martyn en Jimmy zijn al geruime tijd bij ‘Dichters zonder dak.’ Ook nu ze een dak boven het hoofd hebben en een deel van het dakloze leven achter zich hebben gelaten, blijven ze bij elkaar komen. Elke dinsdagmiddag delen ze vooral de gezamenlijke interesse voor het schrijven van gedichten, met iedere week een ander onderwerp.
Deelnemer Shiwa vertelt: “Ik ken veel mensen vanuit de bijeenkomsten. Sommigen zijn ook mijn vrienden, ik ben er al jaren bij. Toen ik net begon, vond ik het moeilijk om te schrijven, dit komt door de dyslexie. Nu wil ik juist laten zien dat je ook kan leren schrijven. De bijeenkomsten hebben mij over een drempel geholpen. Zo kan ik wat er gebeurd is een plek geven. Ik blijf hier komen én schrijven’ zegt ze.
Ook oud- deelnemer Frank herkent het belang van de bijeenkomsten. Hij zegt: ‘De bijeenkomsten hebben mij geholpen om tot rust te komen en het verwerken van die tijd. Het was laagdrempelig, ben je er dan is het goed, kan je niet, is het ook goed. Om vastigheid te hebben of een doel is fijn en uiteindelijk heb ik zelfs met wat hulp een bundel geschreven!’
Martijn: “ik hou niet van rijmende poëzie, dan lijkt het teveel op een versje. Ik schrijf liever proza en wat er in me opkomt, als het maar niet rijmt. Deze middagen geven mij inspiratie, de bijeenkomsten zijn voor mij een verbreding van mijn beschouwend vermogen.”
Vervolgens komt Martyn (niet te verwarren met ‘Martijn’ uit de vorige alinea) aan het woord. ‘Het leven heeft iets met me gedaan, ik heb mooie dingen gedaan en meegemaakt, maar sommige keuzes waren niet zo handig. Ondanks dat, wil ik met mijn gedichten een positieve boodschap en wat humor meegeven” vertelt hij. “Ik krijg ook wel eens complimenten over mijn gedichten, dat doet echt wel goed.”
“De bijeenkomsten zijn goed zo, om van je af te kunnen schrijven en bij elkaar te komen. De maatschappij is toe aan een verandering”, merkt Jimmy op. Hij vertelt: “Mijn gedichten gaan vaak over de maatschappij, wat ik zelf een vlindermaatschappij noem.” Hij vervolgt: “Het gaat erover dat de huidige maatschappij toe is aan een ander level, een transformatie, vandaar de term vlinder.”
De deelnemers kijken me aan. “Nu moet jij ook schrijven.” Van Gwendelyn, degene die de bijeenkomsten voorzit en begeleidt, krijg ik een leeg blad en een bemoedigend knikje met de mededeling dat het thema rood is. Onder enige tijdsdruk wordt er door iedereen driftig geschreven, zo hier en daar voorzien van een zucht en gemompel, dit geldt ook voor mij tijdens het schrijven. Het is een heel proces. En zo blijkt, tijdens het voordragen, want dat hoort erbij, het zijn stevige, treffende gedichten met een boodschap, waarvan sommigen met een knipoog.
Bert Voskuil
We spreken ook oprichter Bert Voskuil. Door de jaren heen is hij op verschillende manieren betrokken gebleven bij de schrijfgroep, nu als bestuurslid. Reden van het oprichten was het samenbrengen van (ex)dak- en thuisloze mensen met een gemene deler, die schrijven heet. Hij startte destijds met een groepje van 3 personen. De enige voorwaarde was dat ze het leuk vinden om te schrijven of te dichten. “Ik nam dan fris en wat lekkers mee, dat stond er tegenover en natuurlijk publicatie van een gedicht in Straatjournaal: in de rubriek ongekend talent.”
Enige tijd later kwamen ook de dichtbundels tot stand. Door de wekelijkse bijeenkomsten werd het een verbroedering en soms onderlinge vriendschap. Door de jaren heen zijn er mensen gekomen en gegaan. “Vrijwel iedereen is me bijgebleven,” vertelt Bert. “Zo ook het verhaal van Stephanie-Joy Eerhart, zij heeft het in haar jonge jaren zwaar gehad en heeft door te vechten een opleiding afgerond en heeft nu een baan, ze werkt nu zelf met dak- en thuislozen. Daarnaast heeft ze boeken geschreven, waaronder: ‘Pappie’s kleine meid slaapt op straat’. We hebben nu nog ongeveer 1 keer per jaar een uitje met (oud) deelnemers. Iedereen ziet en spreekt elkaar dan weer, het heeft iets vertrouwds, ook na zoveel jaar.”
Publicaties
Inmiddels zijn er door sponsoring 12 dichtbundels uitgebracht met het werk van de leden van ‘Dichters zonder dak’. Deze bundels zijn te bestellen. ‘Juweeltjes van de straat’ is de nieuwste bundel en is afgelopen winter uitgebracht. Het grootste gedeelte van de opbrengst gaat naar de Straatjournaalverkopers en de auteurs.
Straatjournaalschrijfclub
Iedere dinsdagmiddag om 14:00 komen de schrijvende (ex)dak- en thuislozen bijeen bij de schrijfclub. Persoonlijke gedichten en proza zijn maandelijks te lezen in Straatjournaal. De schrijfgroep wordt gehouden in de pastorie van de Groenmarktkerk, Nieuwe Groenmarkt 12 te Haarlem. Voor informatie bel je naar 023 551 25 00 of je kan mailen naar redactie@straatjournaal.com
Tekst
OOK LEUK
Tastbaar maken wat je niet wil vergeten en tastbaar maken wat je niet wil missen maar soms helaas wel moet. Knuffelmakers doet het. Redacteur Quirijn ging langs bij oprichters Caressa en Liesbeth.