Meer Queer in Haarlem
Sinds de sluiting van Café Wilsons in 2014 heeft Haarlem geen vaste plek meer voor queer mensen om samen te komen. Wat voor een impact heeft dit? En wat is er eigenlijk nog te doen voor een queer persoon in haarlem? Haerlems Bodem gaat in gesprek met vrijwilligers van drie organisaties die zich inzetten om de queer gemeenschap vorm te geven.
Jezelf uiten op school
GSA staat voor Gender and Sexuality Alliance: een groep leerlingen en docenten die op elke school gevormd kan worden. Waarom is zo’n GSA nou zo belangrijk? De Haarlemse Luca (17) legt uit: “Er is nog steeds sprake van heel veel homofobie en onveilige situaties op scholen. Cis of hetero zijn wordt als de standaard gezien. We strijden voor gelijkheid binnen de school, naar een veilige plek zodat iedereen kan zijn wie die is. Het is belangrijk dat iedereen zich veilig genoeg voelt om zichzelf te uiten.”
Zo hebben GSA’s bijvoorbeeld in het verleden bij scholen al voor genderneutrale wc’s gezorgd. Ook worden er acties gehouden als paarse vrijdag en coming out day om aandacht te vragen voor queer zijn. Maar een GSA kan ook een gezellig queer clubje zijn waarmee je filmavonden organiseert. Hoe iemand een GSA op kan zetten? “Op de website van het GSA netwerk zijn veel tips te vinden.” vertelt Luca.” Wij begonnen zelf door met een groep vrienden gewoon zonder afspraak bij de rector binnen te lopem. Toevallig waren er op onze school toen ook al docenten mee bezig, wat goed uitkwam.”
Luca
Ruimte voor iedereen maak je samen
Een plek waar iedere queer persoon zich thuis kan voelen ontbreekt volgens Anne (34), medeoprichter van Haarlem Town Queers, al langer in Haarlem. “ik miste sinds ik hier kwam wonen, in 2011 al een multiculturele queer ruimte waar inclusie en diversiteit op de voorgrond staan. Dus echt een plek voor iedereen, bijvoorbeeld ook voor degenen die niet in het binaire idee over gender en seksualiteit passen of niet monogaam zijn. Toen kwam je elkaar af en toe tegen in kraakpanden of ging je naar Amsterdam waar die ruimtes wel bestonden.”
Ook daarom richt HTQ zich op intersectionaliteit. Pleun (23): “Deze aanpak ontbreekt in de Haarlemse queer scene. Er zijn her en der wel evenementen geweest, maar geen groep voor brede laagdrempelige toegankelijkheid. Daar streven wij naar: dat echt iedereen bij onze evenementen kan zijn of mee kan organiseren, en het ook nog eens leuk vind. “
Zittend: Pleun | Staand: Anne
Hoe een organisatie zich op een intersectionele manier kan opstellen gaat volgens Pleun vooral om het opnieuw aanleren van een organisatiestructuur. In onze samenleving heerst een heel kapitalistisch idee over productiviteit, maar bij HTQ verwachten ze helemaal niet dat iedereen altijd productief is. Het belangrijkste is dat er door middel van een constant proces van reflecteren en afstemmen, ruimte wordt gemaakt voor de diverse behoeftes die er zijn. Zodat er voor iedereen een plek in de organisatie is. Vaak gaat het om praktische zaken zoals het laagdrempelig maken van vergaderingen, op tijd een toegankelijke locatie regelen of de sociale druk van gezelligheidsroken beperken.
Is al dat afstemmen veel extra werklast? Pleun vindt van niet: ”hoe meer ruimte je maakt voor verschillende mensen om op hun manier bij te dragen, hoe meer bijdrage er is. Het kan het verschil maken tussen alles van een paar mensen af laten hangen tot ze zich een burnout in werken of verscheidene mensen andere vormen van verantwoordelijkheid geven.“
Verbinding: van diners naar een warme huiskamer
HTQ staat ook bekend om hun maandelijkse diners. Hoe is dat allemaal begonnen? Anne vertelt: “Vorige zomer wilde ik heel graag in de herfst een queer kunstlijn organiseren in Haarlem die specifiek het aspect van “queer joy” liet zien. Zodat niet elke keer dat er iets over queerness is het alleen over verschillende drama verhalen gaat. Toen we die tentoonstelling hadden neergezet zagen we hoe veel van ons die vergelijkbare ruimtes misten in Haarlem en dat we dat ook samen kunnen creëren. We zijn toen gaan kijken hoe we dit het beste konden vormgeven. Zo kwamen we uit op diners, omdat samen eten mensen verbindt.”
Inmiddels is de organisatie uitgebreid. Naast de diners organiseerden ze onder andere al samen met de Nieuwe Vide twee performance- en filmavonden in de Schuur. Anne: “We zetten de queer gemeenschap centraal, met de ene nacht het thema ‘pleasure and playfulness as resistance’ en de andere nacht intersectionele identiteiten. Ook deden we een gezellige nagellak middag vlak voor de school weer begon, voor de queer kids die graag met een gevoel van gemeenschap aan het nieuwe schooljaar startten.“ HTQ gaat ook workshops leiden op scholen. Over gender, seksualiteit, en over hoe leraren om kunnen gaan met queer leerlingen, zodat ze kunnen voorkomen dat ze meer kwetsen dan ondersteunen.
Het is belangrijk voor ze om een veilige plek te creëren, maar ook om actief iets bij te dragen. Dat willen ze eigenlijk doen vanuit een vaste plek, waar het als thuis voelt. Anne: “We hebben in het kader van inclusie besloten specifiek niks met alcohol te doen. Het kan natuurlijk super fijn zijn om een biertje te drinken, maar wij willen liever een gezellige queer huiskamer met een bibliotheek zijn dan een kroeg. Vanuit zo’n plek kunnen we meer evenementen gaan organiseren en ook meer institutionele ondersteuning bieden. Door constant in contact te staan met de Haarlemse queer gemeenschap zien en horen we wat er nodig is.“
Inloopkast voor studenten
Walk in closet is een queer organisatie met de sfeer van een gezellige studentenvereniging voor queer mensen tussen de 18 en 27. Initiatiefnemer Silas (22) heeft de opvallende naam bewust gekozen: “Kleding is vaak een vorm van expressie. Natuurlijk voor het uiten van genderexpressie maar ook wanneer je gothic, hipster of mainstream bent. Aan de ene kant is het dus het idee van een kledingkast, waar je in kunt lopen en jezelf in een veilige omgeving kunt laten zien. Maar het is ook als woordspeling bedoeld omdat je als queer persoon doorgaans juist uit de kast komt. “
Silas
Het is niet voor niets dat Silas dit project opgezet heeft: “Ik kom zelf uit Apeldoorn en daar is eigenlijk nog vrij weinig acceptatie van queer mensen. Vroeger werd ik daar op straat raar aangekeken omdat ik blauw haar en gekke kleding had, dat begrepen ze niet. Daarom vind ik het belangrijk dat er een veilige plek is voor iedereen waar je gewoon jezelf kunt zijn.”
De eerste samenkomst was een feestelijke opening, waarbij de hele nacht drankspelletjes op een pingpong tafel werden gespeeld. Ook deden ze iets met Halloween en vierden ze “sinterkerstennieuw” met een cadeau ruilspel. Maar Silas vindt ook educatie belangrijk: “We proberen altijd leuke activiteiten te doen en er een feestje van te bouwen, maar we willen ook voorlichting geven. Zo hebben we de GGD uitgenodigd om uitgebreid met ons in gesprek te gaan over queer seks en de vragen die daaromheen hangen, en oefenden we een andere keer met ‘nee’ zeggen. We kijken nu ook of we een keer een avond kunnen organiseren waarbij er iemand van EasyToys langs komt met een arrangement aan spullen om te bekijken en uitleg over te geven. Het is de bedoelt als een middenweg tussen leerzaam en leuk, een beetje zoals de studententijd ook hoort te zijn denk ik.“
Zoektocht naar ruimte
De opstart ging goed: via een stage bij het COC (een overkoepelende vereniging die veel queer initiatieven stimuleert of ondersteunt) Heeft Silas een enquête uitgezet bij verschillende scholen. De vraag was of er behoefte is aan een plek voor jongere queer studenten in Haarlem. Zo zijn toen ook de eerste vrijwilligers gevonden. Maar sinds de oprichting in september vorig jaar zijn ze al vaak verhuisd, van de Toneelschuur naar de Pletterij, en nu in het Badhuis in de Leidsebuurt. Ze hebben zelfs een tijdje geen locatie gehad omdat ze een plek zochten waar we alcohol mochten schenken. Want dat hoort er volgens Silas wel echt bij: “Ik denk dat een studenten bijeenkomst niet werkt zonder alcohol, omdat elke student toch uit wil gaan en wil drinken. Daarom zijn we ook altijd op zoek naar een locatie waar we ook alcohol mogen schenken, terwijl ik zelf niet eens zo een hele grote drinker ben.” Gelukkig kunnen ze nu elke derde vrijdag van de maand gebruik maken van de ruimte in het Badhuis.
De vraag is er, nu het beleid nog
Haarlem kent nog wel een paar queer organisaties. Zo is er vanuit het COC jong&out voor queers onder de 18. Bij queer cafe in het Badhuis komt de iets oudere generatie op zondag samen, en dan is er nog de Roze Salon voor mensen van 55+. Maar de roep om meer komt van alle kanten. Zo droomt Silas van een plek voor iedereen, ”en dan ook gewoon een leuke queer kroeg in Haarlem waar we met zijn allen gewoon lekker kunnen party’en. Ik hoop wel dat dat ooit een keer terug komt.” Ook Anne vind het erg belangrijk dat er meer organisaties zijn in Haarlem. “Dat betekent elkaar versterken en meer aanbod voor verschillende mensen. Ik zie het niet als een competitie, want deelnemers komen graag naar meerdere evenementen.”
Na het interview stuurt Pleun nog een berichtje: “Het is best wel een rare machtsverhouding dat we als queer organisatie steeds moeten vragen bij andere organisaties of we iets in hun ruimte mogen doen. Daarmee wil ik niet zeggen dat het niet heel fijn is dat we op zoveel plekken welkom zijn, maar wel dat het dus echt jammer is dat er niet een specifieke queer ruimte is en wij dus afhankelijk zijn van de liefdadigheid van andere spaces.”
Gelukkig ziet Sterre (28), het nieuwste commissielid bij de lokale Actiepartij, ook ruimte voor verbetering. Ze is een werkgroep aan het opstarten met mensen van andere partijen binnen de gemeente, die zelf ook tot de queer gemeenschap behoren. Een soort heel positieve vorm van identiteitspolitiek, noemt ze het. “Samen wil ik eerst kijken wat er bij de gemeenschap speelt en waar behoefte aan is. Vervolgens gaan we er met deze werkgroep voor zorgen dat dat er komt, bijvoorbeeld door middel van moties.”
Ze heeft deze groep opgezet omdat ze zelf bij de queer gemeenschap hoort. Toen ze in Haarlem kwam wonen merkte ze al dat er heel weinig aan community ruimte, evenementen en hulp voor queer personen is. “Ik had het idee om een Pride evenement op te zetten, en het lijkt me nog steeds leuk om dat te doen. Maar toen ik dit aankaartte bij verschillende belangenorganisaties merkte ik dat dit eigenlijk nog een stap te ver is. Er wordt nog niet aan de basisbehoefte van de gemeenschap voldaan. Zoals toen HTQ me vertelde dat er geen vaste ontmoetingsruimte is, of dat de Dusty Foundation (een hulporganisatie voor de queer gemeenschap) geen subsidie krijgt maar dit wel heel hard nodig heeft. Ik vind het tamelijk bizar dat dit soort dingen er nog steeds niet zijn hier, en daarom besloot ik mijn politieke invloed in te gaan zetten voor meer queer in Haarlem.”
Potentie voor de toekomst
Het sentiment dat er een soort vaste thuisbasis of een eigen plek mist komt in de meeste gesprekken terug. Een zichtbare, vaste ruimte kan de drempel voor “nieuwe” queer mensen om in te stromen verlagen en voor een hechtere, minder gefragmenteerde gemeenschap zorgen. Hier is in Haarlem duidelijk behoefte aan. Hopelijk zorgt de inzet van deze en de vele andere mensen dat uiteindelijk gerealiseerd wordt..
Tekst
Beeld
Veel van de dance scene heeft zich verplaatst naar online. Een gesprek met Tom Schippers, van 023TECHNO over het nachtleven in onze stad.